Επείγοντα περιστατικά συνδεόμενα με τη χρήση ουσιών 
Το 2021, συνολικά 461 επείγοντα περιστατικά συνδεόμενα με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών¹ αντιμετωπίστηκαν στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας της χώρας, μικρότερος αριθμός σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα έτη (491 και 570 για το 2020 και το 2019, αντίστοιχα). Το 46,6% αυτών των περιστατικών αφορούσε σε πολλαπλή χρήση ουσιών. Οι ουσίες που κυρίως ταυτοποιήθηκαν/αναφέρθηκαν ότι σχετίζονταν με αυτά τα περιστατικά ήταν κυρίως βενζοδιαζεπίνες, κάνναβη, κοκαΐνη, οπιοειδή και πρεγκαμπαλίνη. 

Ειδικότερα, το 2021, το ιατρικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας της χώρας ανέφερε στο Κέντρο Δηλητηριάσεων 252 επείγοντα περιστατικά συνδεόμενα με τη χρήση ουσιών, αριθμός αυξημένος κατά 56% σε σχέση με το 2020 (n=162). Σύμφωνα με τα στοιχεία τοξικολογικών εργαστηρίων, το 2021 επιβεβαιώθηκαν 202 επείγοντα περιστατικά που σχετίζονταν με τη χρήση ουσιών, μικρότερος αριθμός σε σύγκριση με το 2020 (n=277). Στις ιατρικές υπηρεσίες του ΟΚΑΝΑ το 2021 αντιμετωπίστηκαν 7 επείγοντα περιστατικά, σημαντικά μικρότερος αριθμός σε σύγκριση με το 2020 (n=52). Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται τα στοιχεία για τον αριθμό των επειγόντων περιστατικών ανά είδος ουσίας. Συνολικά από όλες τις πηγές πληροφόρησης, σε σύγκριση με το 2020, το 2021 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στον αριθμό των περιστατικών που σχετίζονταν με τη χρήση πρεγκαμπαλίνης, κουετιαπίνης και άλλων φαρμακευτικών ουσιών (Πίνακας 1).  

Θάνατοι από υπερβολική δόση
Στην Ελλάδα, το 2020 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) καταγράφηκαν συνολικά 230 θάνατοι από υπερβολική δόση². Στην συντριπτική τους πλειονότητα οι θάνατοι αυτοί αφορούσαν άτομα με ελληνική ιθαγένεια και άνδρες (αμφότεροι, σε ποσοστό περίπου 85%), περισσότεροι από τους μισούς (53%) ήταν άτομα που κατοικούσαν στην περιοχής της Αθήνας/Αττικής (1/9 αναφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη), ενώ κάτι λιγότερο από τους μισούς ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 35-44 (47%, ενώ το 32% ήταν άνω των 45 ετών) και ήταν άνεργοι (45%, ή το 76% μεταξύ εκείνων με γνωστή την εργασιακή κατάσταση).

Ουσίες που εμπλέκονται στο θάνατο
Τα 3/4 (75%) των θανάτων  από υπερδοσολογία το 2020 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) σχετίζονταν με τη χρήση οπιοειδών (κυρίως ηρωίνης, ενώ, δεν υπάρχει πληροφορία σχετικά με το  εάν η ουσία ήταν παραδοσιακή ή νέα ψυχοδραστική ουσία). Μεταβολίτης βενζοδιαζεπίνης ανιχνεύθηκε σε 13 περιπτώσεις, ενώ σε άλλες 19 περιπτώσεις ανιχνεύθηκαν ‘μη ταξινομήσιμα’ ηρεμιστικά/υπνωτικά. Κοκαΐνη εντοπίστηκε σε 23 και κάνναβη σε 3 περιπτώσεις.

Διαχρονικές τάσεις στους θανάτους από υπεδοσολογία
Παρά διακυμάνσεις τα ενδιάμεσα χρόνια, την περίοδο 2014-2020 παρατηρείται αυξητική τάση στον αριθμό των θανάτων από υπερδοσολογία στην Ελλάδα (Γράφημα 1). Όπως επιπλέον καταδεικνύεται στο γράφημα, κατά την ίδια περίοδο παρατηρείται αύξηση -εκτός από τα οπιοειδή- στον (αναλογικά πολύ χαμηλότερο) αριθμό των θανάτων που ενέπλεκαν άλλες ουσίες, εκτός των οπιοειδών. 

Οι παραπάνω τάσεις, αν και δείχνουν προς την κατεύθυνση μεταβολών προς συμπεριφορές χρήσης υψηλότερου κινδύνου (π.χ., ενέσιμη χρήση και επιβλαβείς συνδυασμοί ουσιών αγνώστου προέλευσης και περιεκτικότητας) ή/και αυξανόμενου κινδύνου μεταξύ των πιο ευάλωτων ομάδων χρηστών, θα πρέπει ιδωθούν  υπό το φως μεταβολών (βελτιώσεων) σε επίπεδο τεκμηρίωσης (π.χ., μετάβαση από το ICD9 στο ICD10).

^{ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Μεθοδολογικές σημειώσεις για τα στοιχεία για τα επείγοντα περιστατικάΔεδομένα για τα επείγοντα περιστατικά που συνδέονται με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών προέρχονται από α) το Κέντρο Δηλητηριάσεων, το οποίο ενημερώνεται από το ιατρικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας της χώρας, β) τα τοξικολογικά εργαστήρια αναφοράς, στα οποία γίνονται οι αναλύσεις των δειγμάτων των περιστατικών κατόπιν αιτήματος του ιατρικού προσωπικού των δημόσιων φορέων υγείας και γ) από τους φορείς θεραπείας για τα ναρκωτικά, οι οποίοι αντιμετωπίζουν έναν περιορισμένο αριθμό επειγόντων περιστατικών στις ιατρικές τους υπηρεσίες. Το ΕΚΤΕΠΝ συντονίζει τη συγκέντρωση των στοιχείων από το 2014. Τα στοιχεία λαμβάνονται ξεχωριστά για κάθε περιστατικό. 
2 Μεθοδολογικές σημειώσεις για τα στοιχεία για τους θανάτους από τη χρήση ουσιών: Συγκεντρωτικά δεδομένα για επιβεβαιωμένους θανάτους που έχουν προκληθεί από τη χρήση ‘παράνομων’ ουσιών διατίθενται στο ΕΚΤΕΠΝ από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (Τμήμα Στατιστικών Πληθυσμού και Μετανάστευσης) και βασίζονται σε αποτελέσματα ιατροδικαστικής νεκροψίας ή/και νεκροτομής και τοξικολογικού ελέγχων που πραγματοποιούνται από τα Πανεπιστημιακά Εργαστήρια Ιατροδικαστικής & Τοξικολογίας και τις Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Καταγράφονται μόνον οι οξείς θάνατοι από υπερδοσολογία ή με τη συνεργική δράση διαφορετικών φαρμάκων, όχι οι θάνατοι που συνδέονται έμμεσα με τη χρήση ουσιών (π.χ., θάνατοι από μολυσματικές ασθένειες που σχετίζονται με ενέσιμη χρήση, θανατηφόρα ατυχήματα υπό την επήρεια ουσιών, αυτοκτονίες, κ.λπ.). Στοιχεία για θανάτους από υπερδοσολογία είναι διαθέσιμα σε ετήσια βάση από το 1999 για το σύνολο, αλλά και ανά ηλικιακή ομάδα, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, εθνικότητα, τόπο διαμονής, εκπαιδευτικό επίπεδο, εργασιακή κατάσταση και συνδεόμενη ουσία. Στοιχεία για το συνολικό αριθμό των θανάτων που συνδέονται με τη χρήση ουσιών διατίθενται στο ΕΚΤΕΠΝ και από το Τμήμα Ναρκωτικών της Δ/νσης Δημόσιας Ασφάλειας της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά δεν παρουσιάζονται εδώ καθώς αποτελούν σημαντικό υποσύνολο του πραγματικού αριθμού των θανάτων αυτού του είδους στη χώρα.} 

^{ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ο δείκτης για τους θανάτους από τη χρήση ναρκωτικών που εφαρμόζει το ΕΚΤΕΠΝ στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πέντε βασικούς επιδημιουλογικούς δείκτες για την επικράτηση των προβλημάτων από τη χρήση ουσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο που συντονίζονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο (EMCDDA).
Ο δείκτης θανάτων αφορά την παροχή έγκυρων πληροφοριών για τον αριθμό και τα χαρακτηριστικά των ατόμων που πεθαίνουν από οξεία δηλητηρίαση, ως άμεση συνέπεια της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Περισσότερες πληροφορίες για τον δείκτη εδώ.}