Η εκτίμηση της 'προβληματικής' χρήσης ουσιών αποτελεί έναν από τους πέντε βασικούς επιδημιολογικούς δείκτες που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την παρακολούθηση της έκτασης και των προβλημάτων από τη χρήση ουσιών. Συγκεκριμένα, ο δείκτης αυτός ('δείκτης προβληματικής χρήσης') αφορά την παραγωγή έγκυρων και αξιόπιστων εκτιμήσεων για τον αριθμό και τα χαρακτηριστικά των ατόμων τα οποία κάνουν υψηλού κινδύνου χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, π.χ., χρήση οπιοειδών, κοκαΐνης και υπερβολικής χρήσης κάνναβης και δυνητικά θα απευθυνθούν στις εξειδικευμένες υπηρεσίες για βοήθεια. Περισσότερα για τον δείκτη, βλ. εδώ.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου από 1,5 έως 2,3 άτομα ανά 1.000 άτομα πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών κάνουν χρήση υψηλού κινδύνου (χρήση οπιοειδών). Η πιο πρόσφατη εκτίμηση αφορά το έτος 2021.
Για το έτος 2021, όπως και κάθε χρόνο από το 2002, ο πιθανός αριθμός των ατόμων που κάνουν χρήση υψηλού κινδύνου στην Ελλάδα έχει υπολογιστεί με την εφαρμογή της διεθνώς προτιμώμενης μεθόδου των πολλαπλών εγγραφών (multiple records ή capture-recapture), στα ετήσια δεδομένα του Δείκτη Αίτησης Θεραπείας. Σε αυτή τη μεθοδολογία η προσαρμογή ενός κατάλληλου στατιστικού μοντέλου στις εγγραφές ατόμων με προβλήματα χρήσης ουσιών από τρεις πηγές πληροφόρησης (ΚΕΘΕΑ, «18 ΑΝΩ», λοιπό δίκτυο) επιτρέπει την εκτίμηση του μεγέθους του «κρυμμένου πληθυσμού» των ατόμων που δεν παρουσιάστηκαν σε καμία θεραπευτική υπηρεσία κατά τη διάρκεια του έτους. Σύμφωνα με αυτή τη διαδικασία, το άτομο που κάνει χρήση υψηλού κινδύνου ορίζεται ως μέλος του πληθυσμού των ατόμων που κάνουν χρήση οπιοειδών οι οποίοι ενδέχεται κάποια στιγμή να ζητήσουν τη βοήθεια μιας θεραπευτικής υπηρεσίας για τη χρήση τους. Τα άτομα που λαμβάνουν υποκατάσταση αποτελούν ξεχωριστό πληθυσμό ο οποίος δεν προσμετράται σε αυτή τη διαδικασία.
Για το έτος 2021, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που κάνουν χρήση υψηλού κινδύνου ηλικίας 15-64 ετών με κύρια ουσία τα οπιοειδή υπολογίζεται στα 10.593 άτομα, με 95% διάστημα εμπιστοσύνης 7.446 – 16.271 βάσει της καθιερωμένης ανάλυσης με τρεις πηγές. Σε σχέση με το μέγεθος του γενικού πληθυσμού αυτής της ηλικίας, αντιπροσωπεύει μία αναλογία 1,57 τοις χιλίοις (95% δ.ε. 1,10 – 2,41). Ο Πίνακας 2.1 και το Γράφημα 2.1 παρουσιάζουν τον αριθμό των ατόμων που υπολογίστηκε για το 2021 ότι κάνουν χρήση υψηλού κινδύνου κατά φύλο, ηλικία και τόπο κατοικίας. Λαμβάνοντας υπόψη το σχετικά μεγάλο στατιστικό σφάλμα, η συνολική εκτίμηση φαίνεται να είναι στο ίδιο επίπεδο με την αντίστοιχη εκτίμηση των 12.351 ατόμων (με 95% δ.ε. από 9.920 έως 15.746) για το 2020, καθώς και τις εκτιμήσεις των 2019 και 2018, οι οποίες ήταν λίγο χαμηλότερες από τις εκτιμήσεις της προηγούμενης τετραετίας 2013-2016. Ο συνολικός αριθμός ατόμων φαίνεται να έχει μειωθεί αρκετά από τη μέγιστη εκτίμηση των 24.000 ατόμων το 2009.
Ο Πίνακας 2.2 και το Γράφημα 2 παρουσιάζουν τον αριθμό των ατόμων που υπολογίστηκε ότι κάνουν ενέσιμη χρήση (κατά τον τελευταίο μήνα) για το 2021. Η συνολική εκτίμηση των 2.462 (95% δ.ε. 1.841 – 3.471) ατόμων είναι παρόμοια με την αντίστοιχη εκτίμηση της προηγούμενης χρονιάς, η οποία ήταν 2.488 (95% δ.ε. 1.915 – 3.370).
Τελευταία διαθέσιμα στοιχεία - Γραφήματα 2022 - Χρήση Υψηλού Κινδύνου
Γραφήματα 2021 - Χρήση Υψηλού Κινδύνου - Ετήσια Έκθεση ΕΚΤΕΠΝ 2023